Dit weekend was het weer zo ver: supporters van twee voetbalclubs raakten in Utrecht slaags met elkaar en nog erger met de politie. Stoeptegels vlogen door de lucht. Vijf agenten raakten gewond. En zoals altijd daarop volgend, een discussie over de Voetbalwet. Dat gebeurt al dertig jaar. Niets opportunistischer dan de voetbalwereld en alles wat hiermee samenhangt. Alleen het laatste resultaat telt. Over een week praten we weer alleen over Ajax en is de ernst van de gebeurtenissen weer vergeten. Tegen hooliganisme zal daarom ook de komende jaren van overheidswege niet kunnen worden opgetreden.
Hoe zit het dan met die Voetbalwet? Laat het voor eens en altijd duidelijk zijn, wij hebben geen Voetbalwet. Onze wetgever heeft anderhalf jaar geleden een document opgesteld dat zo wordt genoemd. In werkelijkheid gaat het echter om regels waarvoor het predicaat slap aftreksel van de Engelse Football Act te veel eer is.
Waarom is het dan geen echte Voetbalwet? Op grond van een echte Voetbalwet zouden de hooligans die met stoeptegels naar agenten gooien, bestraft kunnen worden met een stadionverbod voor vele jaren. Het gaat tenslotte niet om zo maar een strafbaar feitje. Openlijke geweldpleging is een misdrijf. Worden agenten hiervan het slachtoffer, dan is het vergrijp nog vele malen ernstiger.
Waarom kan dit dan niet op grond van de Voetbalwet? Om te kunnen straffen, eist deze wet dat een hooligan zich herhaaldelijk schuldig moet hebben gemaakt aan het verstoren van de openbare orde. Een eenmalige verstoring is niet voldoende. De burgemeester moet met andere worden over een dossier beschikken waaruit blijkt dat een hooligan al eerder bijvoorbeeld een stoeptegel naar het hoofd van een agent heeft gegooid. U gelooft het misschien niet, maar het staat echt in de wet.
Stel nu dat de onwaarschijnlijke situatie zich voordoet dat de burgemeester van Utrecht over zo’n dossier van een Utrecht supporter beschikt, welke straf kan hij dan opleggen? Houd u vast, de hooligan kan dan een stadionverbod van maar liefst drie maanden krijgen. Dat is natuurlijk heel weinig, in het ergste geval kan de Utrechtse hooligan zes thuiswedstrijden niet bezoeken. Als de winterstop in deze periode valt, dan zijn het maar een paar.
Over uitwedstrijden gaat een burgemeester niet. Die kan de Utrechtse hooligan vreemd genoeg gewoon blijven bezoeken, want over de openbare orde in een andere stad heeft de Utrechtse burgemeester niets te zeggen.
Tegen een FC Twente hooligan kan de Utrechtse burgemeester al helemaal niets uitrichten. Die persoon verbieden om gedurende drie maanden wedstrijden van FC Utrecht te bezoeken, is zinloos: hij komt pas het volgend seizoen terug in de Galgenwaard.
Kan de officier van justitie dan misschien een maatregel aan een hooligan opleggen op basis van de Voetbalwet? Ja, de officier kan onder voorwaarden in de aanloop naar een strafzaak een landelijk stadionverbod opleggen. Zo’n stadionverbod – eventueel gecombineerd met een meldplicht – kan maximaal een jaar duren. De officier is dan wel verplicht de verdachte te vervolgen en hij dient bijna zeker weten dat de verdachte zich daadwerkelijk heeft schuldig gemaakt aan een ernstig strafbaar feit. Omdat de verdachte tegen zo’n aanwijzing beroep kan instellen bij de rechtbank, moet de officier al vroegtijdig zijn strafdossier klaar hebben. Dat levert in de praktijk vaak onoverkomelijke problemen op. Om die reden valt het te verwachten dat de officier zelden of nooit van deze optie gebruik kan maken.
We zijn daarom in de praktijk nog steeds afhankelijk van de KNVB. Clubs kunnen als rechthebbende op het stadion aan ongewenste bezoekers de toegang ontzeggen. De KNVB verplicht de voetbalclubs hiervan bij ordeverstoorders als die in Utrecht langdurig gebruik te maken. De namen van hen moeten dan wel bekend worden gemaakt aan de KNVB.
Maar dan hebben we toch helemaal geen Voetbalwet nodig? Jawel, om ten minste twee redenen. Er bestaan ten eerste te weinig garanties op naleving van zo’n civielrechtelijk stadionverbod. En ten tweede, belet een stadionverbod een hooligan niet om in de buurt van een stadion in zijn eigen of een andere stad alsnog amok te maken.
Een echte Voetbalwet zou daarom toegevoegde waarde hebben.
